Historia miejscowości Życzyn

Omawianie historii naszej miejscowości należałoby rozpocząć od podania daty jej powstania. Jest to jednak w chwili obecnej niemożliwe, ponieważ nie dotarliśmy do żadnych źródeł historycznych, które zawierałyby taką informację.
Najstarsze pisemne wzmianki potwierdzające istnienie miejscowości pochodzą z początków XVI wieku. Wiemy, iż w tym okresie Życzyn należał do starostwa radomskiego i był wsią królewską wchodzącą w skład dzierżawy rodziny Kanimirów.

W 1569 roku wieś zajmowała 12 i pół łana obszaru, mieszkało tu 35 rodzin kmiecych, 7 zagrodników oraz 4 chałupników. W Życzynie znajdowały się 22 karczmy z miejscami noclegowymi i 3 stawy, a na rzece Okrzejce funkcjonowały 3 duże młyny. Istniał również folwark życzyński, w skład którego wchodziły: dwór, obory, 3 pola.
W 1605 roku król Zygmunt III Waza darował Życzyn w dożywocie Mikołajowi Maciejewskiemu herbu Ciołek z Maciejowic.

Po śmierci Maciejewskiego miejscowość włączono do dzierzawy ryckiej. Należała ona do dóbr królewskich i dzierżawiona była wielu możnym rodom, m.in. Zebrzydowskim, Lubomirskim, Bernardowi Gozdzkiemu (Goyskiemu), Kacprowi Michałowskiemu, Bernardowi Stanisławowi Gojskiemu, potem jego córce Karolinie z Gojskich. Ostatnim dzierżawcą Życzyna był Piotr Gawłowski.

Według spisu ludności przeprowadzonego w 1787 roku we wsi mieszkały 422 osoby, w tym 57 Żydów.

Życzyn tworzył ośrodek dzierżawy życzyńskie, był on więc dużą i rozwiniętą gospodarczo miejscowością posiadająca dwór i folwark.
Na podstawie przeprowadzonej w 1789 roku lustracji wiemy, iż ekonomem w dobrach życzyńskich był Aleksander Łukaszkiewicz, a urzędnikiem sądowym we wsi Życzyn - Kasper Jaska. Zgodnie z prawem zarządcy dóbr obejmując swoje stanowiska, musieli składać następującą przysięgę: "Ja Jan i Aleksander, przysięgam Panu Bogu w Trójcy Ś. Jedynemu, jako podana przeze mnie intrata majętności Życzyna w niczym na pokrzywdzie ofiary dla Rzeczpospolitej zmniejszona i utajona nie jest. Tak mi Boże dopomóż."
Folwark Życzyn składał się z dworu, browaru, karczmy, stodół, tartaku, 16 zagonów, 3 ogrodów warzywnych i 4 stawów. Zabudowania dworskie obejmowały: kuchnie, chlew, kurnik, 2 piwnice, nad którymi wcześniej znajdował się drewniany pałac (zrujnowany i rozebrany).

W 1795 roku, kiedy upadła Rzeczpospolita dobra życzyńskie tak jak wszystkie dobra królewskie przeszły na własność kolejnych rządów zaborczych.
W 1815 roku Życzyn stał się własnością rządu Królestwa Polskiego, który w 1826 roku sprzedał dobra życzyńskie Michałowi Hieronimowi Radziwiłłowi. Dobra życzyńskie obejmowały: Życzyn, Wolę Życzyńską, Kozice, Piotrówek, Jabłonowiec, Kruszynę, Dębówkę, Mościska i Prandocin.

W 1843 roku właścicielką dóbr życzyńskich została Michalina z Radziwiłłów, wnuczka księcia Michała Hieronima, żona Leona Ryszczewskiego, która w 1846 roku sprzedała ten majątek Piotrowi Zielińskiemu.

Następnie Życzyn otrzymał w posagu Marceli Boski herbu Jasieńczyk, który poślubił córkę Zielińskiego. W 1861 roku sprzedał on jednak dobra Anieli hrabinie Granowskiej. Hrabina już po roku wyprzedała poszczególne folwarki należące do dawnej dzierżawy życzyńskiej różnym osobom. Majątek Życzyn objęli Ostrowscy.

W 1900 roku miejscowość była własnością Władysława Gillewicza.

Folwark Życzyn wraz z Mościskami liczył 1 262 morgi ziemi. W dobrach życzyńskich znajdowały się pokłady torfu, las, dwa młyny wodne, folusz (do obróbki tkanin), cegielnia, smolarnia.
W latach 1919-1920 synowie Władysława: Zdzisław i Bohdan rozparcelowali majątek miedzy chłopów.  W ten sposób dobra życzyńskie przestały istnieć.

W okresie międzywojennym Życzyn należał do gminy Trojanów. Działała tu herbaciarnia należąca do pana Kaczyńskiego, młyny pana R. Paca i Stanisława Paca oraz sklep spożywczy Pana Miko. We wsi istniały także: Okręgowe Stowarzyszenie Spożywców oraz Spółdzielnia Stowarzyszenia Spożywców "Oszczędność". Kowalem w tej miejscowości był pan Grzechnik, rzeźnikami byli panowie: Bany i Kozik.

W 1921 roku miejscowość obejmowała 68 domów i 386 mieszkańców. Życzyn Kolonia liczył 54 domyi 330 mieszkańców. Obok istniała już stacja kolejowa, wokół której powstawało osiedle.

W 1937 roku rozpoczęto w Życzynie budowę kościoła parafialnego pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski. Prace zakończono w roku 1949.

Postaramy się wkrótce uzupełnić artykuł o historię współczesną. Zapraszamy do odwiedzania naszej strony.